Osteoporoza, zwana także zrzeszotnieniem kości to podstępna, często utajona choroba powodująca osłabienie kości i przez to zwiększająca ryzyko urazów. Jest na tyle poważna, że uznana przez Światowa Organizację Zdrowia za chorobę cywilizacyjną. To właśnie z jej powodu w UE co 30 sekund dochodzi do złamań, które niestety świadczą już o zaawansowaniu choroby.
Osteoporoza — czym jest i jak się objawia?
Osteoporoza to choroba dotykająca układu szkieletowego, cechująca się zmniejszeniem gęstości kości co w rezultacie prowadzi do obniżenia ich wytrzymałości mechanicznej, skutkującej znacznie wyższą podatnością na złamania, występujących nawet przy normalnie niegroźnych urazach. Choć występuje ona u obojga płci, to jednak częściej muszą zmierzyć się z nią kobiety (ze złamaniami osteoporotycznymi boryka się 30% kobiet i 8% mężczyzn po 50 roku życia). Choroba zwana jest dyskretnym złodziejem kości, gdyż we wczesnych stadiach nie daje żadnych zauważalnych objawów. Niestety najczęściej do rozpoznania dochodzi dopiero w momencie, gdy kość jest już tak osłabiona, że zaczyna dochodzić do patologicznych złamań. Najwcześniejszymi i najczęstszymi są złamania kompresyjne kręgów, z których jedynie 25-30% daje objawy w postaci ostrego bólu. Może się on jednak pojawić nagle, podczas wykonywania codziennych, lekkich czynności. Wówczas ruchy kręgosłupa stają się bardzo ograniczone, a ból nasila się przy kichaniu lub kaszlu. Częstym objawem towarzyszącym złamaniom jest brak apetytu, a spożywanie pokarmów powoduje wzdęcia i ból w miejscu urazu. Również następstwem kompresyjnych złamań przednich części kręgów może być deformacja klatki piersiowej i zmiana postawy, zwana garbem wdowim.
Rodzaje i przyczyny osteoporozy
Wyróżnia się dwa rodzaje osteoporozy: pierwotną i wtórną. Pierwsza jest związana z procesami starzenia się układu szkieletowego, kiedy to wraz z wiekiem kości tracą swoją gęstość mineralną. Za największą grupę ryzyka uważa się kobiety po menopauzie i mężczyzn w podeszłym wieku. Czynnikami dodatkowo działającymi na niekorzyść naszych kości są m.in.: palenie tytoniu, alkohol, niedobory witaminy D i niska aktywność fizyczna. Osteoporoza wtórna natomiast może dotknąć pacjentów w każdym wieku, gdyż spowodowana jest przyjmowaniem pewnych leków, głównie heparyny i leków przeciwpadaczkowych lub innymi chorobami, jak cukrzyca czy nadczynność tarczycy.
Profilaktyka
Całkowite wyleczenie osteoporozy pierwotnej jest niemożliwe, gdyż związana jest ona ze starzeniem się organizmu. Kluczem jest profilaktyka, dlatego już od wczesnych lat młodości watro dbać o zapewnienie sobie jak największej gęstości kości. W tym celu trzeba uwzględnić odpowiednią ilość wapnia i witaminy D w codziennej diecie oraz pamiętać o regularnej aktywności fizycznej. Badania dowodzą, że odpowiedni styl życia może nawet o 1/3 zmniejszyć utratę tkanki kostnej. Osoby znajdujące się w grupie ryzyka związanej z tym schorzeniem muszą koniecznie i regularnie wykonywać badania umożliwiające wczesne wykrycie osteoporozy i minimalizować czynniki ryzyka jak np. palenie papierosów. Kobiety w wieku pomenopauzalnym powinny wdrożyć korekcję zaburzeń hormonalnych. W przypadku zakończonego leczenia osteoporozy wtórnej chorzy powinni zostać pod opieką lekarza i regularnie monitorować gospodarkę wapniowo-fosforanową.