Jedną z najbardziej cenionych przypraw w kuchni, jak i poza nią, jest kminek. Chyba nikt nie wyobraża sobie dań z kapusty bez tego zioła. Oprócz walorów smakowych posiada on również wiele właściwości prozdrowotnych, o czym będzie mowa poniżej.
Kminek zwyczajny jest pospolitą, dwuletnią rośliną uprawianą w Polsce i jednym z najbardziej popularnych ziół. Ceni się go ze względu na jego aromatyczne nasiona, stosowane jako przyprawa, a także jako skuteczny środek wspomagający trawienie. Nie jest to jednak jedyna jego wspaniała właściwość.
Roślina ta uprawiana jest w Europie, Azji, Afryce Północnej, głównie dla jej brązowych, wydłużonych, nieco zagiętych owoców, które można już zbierać w połowie lipca. Kminek należy ścinać wczesnym rankiem, kiedy owoce są jeszcze mokre. Przesiane nasiona kminku przechowuje się w płóciennych woreczkach.
Korzeń kminku zwyczajnego jest bogaty w witaminę C, kwasy fenolowe, węglowodany, związki półacetylenowe, furanokumaryny, furanochromony, olejek eteryczny (m.in. linalol, kamfora), a także żywice. Kwiaty kminku są natomiast bogate w olejek lotny oraz we flawonoidy.
W najczęściej wykorzystywanych w kuchni owocach kminku zwyczajnego znajdziemy duże ilości olejku eterycznego, soli mineralnych, kumaryny, flawonoidów (kwercetyny, kemferolu), garbników, białek oraz oleju tłustego.
Warto sięgnąć po destylowany z owoców olej kminkowy, posiadający charakterystyczny zapach, lekko piekący smak i przeciwskurczowe, bakteriobójcze, mlekopędne oraz pobudzające trawienie właściwości. Popularniejsze od oleju nasiona kminku odświeżają oddech, działają wiatropędnie i łagodząco przy kolce jelitowej, pobudzają apetyt oraz wydzielanie żółci, mają właściwości wykrztuśne, a nawet łagodzą bóle menstruacyjne.
Właściwości kminku
Niegdyś kminek uważano za roślinę o nadzwyczajnych, magicznych właściwościach. Miał on chronić przed kradzieżą, zdradą i odejściem ukochanego, chorobami zwierząt. Dziś kminek stosowany jest dla swoich licznych, udowodnionych właściwości prozdrowotnych, takich jak:
- łagodzenie kolek jelitowych, niestrawności,
- wspomaganie trawienia,
- łagodzenie wzdęć,
- zwiększenie produkcji mleka u matek karmiących,
- działanie moczopędne, żółciopędnie, przeciwskurczowe,
- leczenie biegunek,
- łagodzenie bólów menstruacyjnych,
- wyregulowanie krwawień miesięcznych,
- działanie wykrztuśne i ściągające przy zapaleniu gardła,
- działanie bakteriobójcze, przeciwroztoczowe, przeciwgrzybiczne i pasożytniczobójcze,
- leczenie wyprysków i zastoinowych zapaleń sutka,
- leczenie nieżytu układu oddechowego i zapalenia zatok,
- pobudzenie czynności pracy serca oraz układu nerwowego,
- leczenie dolegliwości związanych z nerkami
Nasiona kminku stosuje się też w celu odświeżenia oddechu, poprawy apetytu oraz przy wyrabianiu lekarstw np. na kaszel.
Jak stosować kminek?
Kminek to roślina przyprawowa, stosowana w celu wzbogacenia smaku potraw. Jej nasiona mają aromatyczny zapach oraz lekko piekący, korzenny smak. Są one niezastąpione do dań z kapusty, wypieków (chleb, bułki, paszteciki), smażonych mięs zawierających dużą ilość tłuszczu oraz zup (grzybowej, kapuśniaku, kartoflanki). W kuchni wykorzystuje się też liście oraz korzeń kminku, tak jak szpinak czy marchewkę.
Nasiona kminku wykorzystuje się w całości lub w postaci proszku. W celach leczniczych należy pić po szklance ciepłego naparu ze zmiażdżonych ziaren kminku dziennie (łyżka owoców na szklankę).
Kminek jako roślinę leczniczą poleca się przede wszystkim osobom w podeszłym wieku, małym dzieciom oraz tym dorosłym, którzy cierpią na nadmierne gazy jelitowe. Z uwagi na właściwości mlekopędne zalecana się go też w diecie matek karmiących piersią. Jednocześnie działa on wiatropędnie na niemowlęta karmione mlekiem matki, jak również na pojone nim dzieci. Rozcieńczony olejek kminku zwyczajnego stosuje się jako skuteczny środek w przypadku świerzbu. Należy jednak uważać na podawanie tej rośliny osobom uczulonym na rośliny z rodziny baldaszkowatych (np. koper, seler, marchew, pasternak). Oleju z kminku nie wolno natomiast podawać niemowlętom.