Balneoterapia (z łac. „balneum” – kąpiel i gr. „therapeja” – leczenie) jest działem fizjoterapii. Polega ona na dokonywaniu zabiegów rehabilitacyjnych wykorzystujących wodę w różnych temperaturach. Jest to jedna z metod uzdrowiskowego leczenia schorzeń pacjenta stosowana w medycynie naturalnej. Środkiem leczniczym są tu naturalnie występujące czynniki (wody mineralne oraz zawarte w nich gazy i borowiny).
Balneoterapia jest jedną z najstarszych gałęzi medycyny. Była ona stosowana przez samego Hipokratesa, gdyż kąpiele były znanym zabiegiem leczniczym już w starożytności. Na szeroką skalę balneoterapię rozwinęli Rzymianie. Picie wód leczniczych zostało wprowadzone po raz pierwszy w XVII wieku. Najnowsza odmiana balneoterapii rozwinęła się w XVIII i XIX w. Jej pionierem w Polsce był J.N. Żniniewicz, który założył 1908 roku w Poznaniu zakład wodoleczniczy.
Ta metoda wykorzystywana w medycynie alternatywnej obejmuje zabiegi lecznicze w postaci:
- natrysków,
- biczów wodnych, podczas których masaż odbywa się za pomocą dość silnego, punktowego strumienia wody tryskającego z około trzech metrów,
- masażu podwodnego (wirowego), który wykonuje się w specjalnych wannach posiadających dysze z tryskającymi pod dużym ciśnieniem strumieniami wody,
- kąpieli,
- irygacji,
- inhalacji,
- łaźni parowych (pomieszczeń wypełnionych parą wodną),
- gimnastyki w wodzie (polecana pacjentom z dolegliwościami reumatycznymi; wzmacniająca mięśnie),
- okładów,
- kuracji pitnych.
Każdy z tych zabiegów wykonuje się przy użyciu wód termalnych. Są one stosowane podczas rekonwalescencji w sanatoriach np. w stanach wyczerpania po zabiegach operacyjnych, chorobach psychosomatycznych, zmianach zwyrodnieniowych stawów, urazowych uszkodzeniach narządu ruchu, po przewlekłych zespołach zapalnych.
Dziś często wykorzystuje się balneoterapię w różnych ośrodkach SPA. Oferuje się tam głównie kąpiele lecznicze, które to są wzbogacone naturalnymi dodatkami, takimi jak np. sól morska lub minerały, czy też substancje na bazie torfu. Niektóre z zabiegów balneoterapeutycznych można wykonywać samodzielnie w domu. Balneoterapia przynosi ulgę napiętym mięśniom i relaksuje.
Zabiegi balneoterapeutyczne mają dużą skuteczność i działają odprężająco, zaś ich rezultaty są szybko odczuwalne. Ponadto balneoterapia jest ogólnodostępna i stosunkowo tania (jej koszt waha się od kilku do kilkunastu złotych). Czas trwania zabiegów to 10-30 minut. Jeśli mamy problemy z układem oddechowym lub krążenia, reumatyzmem czy też nadmierną pobudliwością psychiczną, to dzięki zabiegom balneoterapeutycznym możemy sobie pomóc dość szybko i tanio.