Jakie właściwości ma tran?

Tran jest to ciekły tłuszcz otrzymywany ze świeżej wątroby dorsza atlantyckiego lub innych ryb z rodziny dorszowatych. W swoim składzie zawiera nienasycone kwasy tłuszczowe (NNKT) omega-6 i omega-3 (kwas eikozapentaenowy EPA i dokozaheksaenowy DHA), witaminy A, D i E.

Jego lecznicze właściwości znane są od tysiącleci. Pierwsze wzmianki o tranie pojawiają się już w Biblii. Przed wiekami tran był pozyskiwany z wątroby wieloryba. Ojczyzną tranu jest Norwegia, w której produkowany jest od ponad tysiąca lat. Początkowo wykorzystywany był do garbowania skór, konserwowania desek podłogowych, drewnianych ścian domów, a także w lampach oliwnych do oświetlania ulic. Lecznicze właściwości tranu wykorzystywane były w XVII wieku przez lekarzy w chorobach reumatycznych i jako jedyne lekarstwo na krzywicę.

Jednak sposób wytwarzania tranu sprawiał, że jego rybi smak i zapach budził niechęć do przyjmowania. W 1854 roku norweski farmaceuta Peter Möller jako pierwszy, doceniając zdrowotne właściwości tranu, opatentował jego proces produkcji. Dzisiaj olej z wątroby dorsza i halibuta stanowi bardzo ważne uzupełnienie pożywienia, a badania naukowe potwierdzają, że ta unikalna kompozycja kwasów omega-3 i omega-6 oraz kwasów tłuszczowy nasyconych, witaminy A (min. 800 j.m., tj. jednostek międzynarodowych w 1 g), witaminy E (tokoferol) i witaminy D (kalcyferol, min. 80 j.m. w 1 g) zawartych w tranie, ma wpływ na prawidłowe funkcjonowanie organizmu człowieka w każdym wieku, od 6 tygodnia życia do późnej starości. Każdy składnik zawarty w tranie ma dobroczynne działanie.

Zawartość NNKT wpływa na:

• regenerację wszystkich tkanek i działa przeciwzapalnie,
• regulację gospodarki tłuszczowej organizmu,
• obniżenie stężenia trójglicerydów we krwi (rozrzedza krew i zapobiega tworzeniu się zakrzepów),
• zmniejszenie ryzyka rozwoju miażdżycy i choroby niedokrwiennej serca,
• łagodne obniżenie ciśnienia tętniczego krwi,
• łagodzenie bóli reumatycznych.

Zawartość witaminy A wpływa na:

• poprawę stanu włosów, skóry i paznokci,
• łagodzenie trądziku i zmian łuszczycowych,
• leczenie odleżyn, oparzeń i odmrożeń (stosowanie zewnętrzne),
• ochronę oczu przed kurzą ślepotą (niedowidzeniem po zmroku), pieczeniem i wysychaniem spojówek oraz owrzodzeniem rogówki.

Zawartość witaminy D reguluje:

• gospodarkę wapniowo-fosforanową i wpływa na prawidłową mineralizację kości i zębów, a w starszym wieku zapobiega osteoporozie,
• procesy metaboliczne i gospodarkę hormonalną, m.in. wydzielanie insuliny.

Witamina E:

• zapobiega chorobom układu krążenia,
• opóźnia procesy starzenia skóry i organizmu.

W tranie pozyskiwanym z wątroby rekina znajdują się alkiloglicerole, alkoksyglicerole i skwalen (przypisuje się im właściwości chroniące przed nowotworami). Poprzez pobudzające działanie na syntezę immunoglobulin, tran wzmacnia naszą odporność, a także łagodzi objawy astmy, zmniejsza podatność na alergie i cukrzycę typu 2. Badania wykazały pozytywne działanie na sklerozę, poprawia pracę mózgu.

Nie zaleca się natomiast spożywania tranu:

• w okresie dużego nasłonecznienia, gdyż może spowodować pojawienie się na skórze przebarwień;
• podczas antybiotykoterapii, ponieważ wspomaga bakterie czy wirusy, które wywołują chorobę (należy przyjąć po zakończeniu kuracji antybiotykowej).

Tran należy spożywać tylko w ilościach zalecanych przez producenta. Tranu nie powinny przyjmować osoby cierpiące na hiperkalcemię i kamicę nerkową, jak również osoby przyjmujące już preparaty zawierające witaminy A i D, stosujące silne leki przeciwzakrzepowe.