Chrzan pospolity (warzęcha) stanowi cenną roślinę leczniczą oraz przyprawową. Jest on bardzo istotnym elementem tradycyjnej polskiej kuchni. Bez niego nie byłoby ogórków kiszonych, barszczu, ćwikły, pysznego sosu i wielu innych dań. Oprócz walorów kulinarnych, posiada on również właściwości prozdrowotne. Z jego pomocą leczy się takie schorzenia jak zapalenie dróg oddechowych, przeziębienie czy brak apetytu. Wyciśnięty z chrzanu sok, a następnie wtarty w miejsce dotknięte reumatyzmem, łagodzi dolegliwości bólowe.
Właściwości chrzanu
Lista właściwości prozdrowotnych chrzanu jest bardzo długa. Nazywa się go bowiem, podobnie jak czosnek i cebulę, naturalnym antybiotykiem. Jednak po jego zjedzeniu organizm nie wydziela nieprzyjemnej woni. Dzięki swojemu działaniu antywirusowemu i bakteriobójczemu pomaga w stanach zapalnych dróg oddechowych, przeziębieniu, bólach reumatycznych, bólu gardła, uciążliwym kaszlu, schorzeniach wątroby, niedomaganiu ze strony układu trawiennego czy pęcherzyka żółciowego, zapaleniu zatok, migdałków czy oskrzeli, braku apetytu, anemii oraz katarze. Korzeń chrzanu jest także środkiem przyspieszającym wypływ śluzu i posiada działanie moczopędne. Roślina ta potrafi też skutecznie obniżyć zły cholesterol oraz rozrzedzić i oczyścić krew. Ponadto wzmacnia i regeneruje układ immunologiczny. Okładów ze świeżo startego chrzanu używa się zewnętrznie przy chorobach reumatycznych oraz nerwobólach.
Prozdrowotny skład chrzanu
Właściwości te wynikają z bogatego składu korzenia chrzanu, który jest prawdziwą bombą witaminową. Posiada on takie witaminy, jak: A, B, B1, B2, C i E oraz wiele składników mineralnych (potas, magnez, wapń, fosfor, żelazo, mangan, cynk, sód, siarka, jod, chlor). W chrzanie jest dużo więcej witaminy C niż np. w cytrynach i pomarańczach. Ponadto jest także źródłem cennego błonnika, tłuszczy, węglowodanów i olejków eterycznych, flawonoidów oraz glikozydów (synigryna – glikozyd siarkowy nadaje chrzanowi ostry, piekący zapach oraz smak; posiada ona też właściwości rozgrzewające i odkażające). W dodatku chrzan jest przy tym niskokaloryczny, gdyż w 100 g posiada tylko 70 kcal.
Zastosowanie chrzanu
Czasami wykorzystuje się również liście chrzanu, które dzięki naturalnym siarczkom bakteriobójczym niszczą wirusy, bakterie oraz grzyby, zabezpieczając tym samym żywność przed zepsuciem, co może być istotną wiadomością przy wszelkich wyjazdach wakacyjnych. Bez liści chrzanu nie byłoby wielu marynat, szczególnie tych do kiszonych ogórków, którym zapewniają aromat, trwałość i jędrność. Ciekawostką jest to, że chrzanu używa się czasem i w kosmetyce. Poprawia on bowiem koloryt skóry, minimalizuje oznaki starzenia, wygładza zmarszczki, usuwa piegi i przebarwienia, wybiela oraz rozjaśnia skórę, pozostawiając cerę bardzo delikatną i wygładzoną. Sprawdzi się zatem doskonale w formie maseczki regenerującej bądź toniku rozjaśniającego. W ziołolecznictwie można też spotkać formy sproszkowane chrzanu, olejki, okłady i ocet służące jako kosmetyk.
Chrzan nie ma specjalnych wymagań co do gleby. Jednak musimy pamiętać, że świeży korzeń, który ma najwięcej właściwości, należy szybko zużyć, gdyż dość szybko traci swój specyficzny aromat, przechodzący w gorycz.
Ze spożywania chrzanu powinny zrezygnować osoby z marskością wątroby, a także te cierpiące z powodu stanów zapalnych przewodu pokarmowego i schorzeń nerek (chrzan wykazuje działanie moczopędne).